غلبۀ تیپِ مذهبیِ مزوّر، نمودی از فهم ناروا از دین در رمان اجتماعی (با تامّل در نمونه های برجسته)

Authors

abstract

رمانهای اجتماعیِ پس از مشروطه، محصول جامعۀ دورۀ گذر از سنت به تجدد و میل به رهایی مطلق از سنتهای گذشته بود. در غالب این رمانها دین به عنوان شالودۀ سنن گذشته، آماج بیشترین انتقادها قرار گرفت. رماننویسان این دوره در پی آن بودند که فرد را در جامعه، نزدیک به آنچه در عالم واقع اتفاق میافتد، به تصویر بکشند؛ اقتضای واقعگرایی ارائه تصویری است که خوبیها و هنجارها را نیز در کنار نارواییها و پلشتیها بنمایاند. مسئله این است که نویسندگان در تصویری که از طیف مذهبی جامعه در قالب داستان بازنمودهاند، صرفا بر روی بخشی از این طیف، یعنی شخصیتهای منفی و متظاهر تمرکز کرده و عملاً خصوصیات آنها را به دیگر تیپهای مذهبی تعمیم دادهاند. آنها در این بین تیپ مذهبیِ دیندارِ راستین را تقریباً نادیده انگاشتهاند. در قریب به اتفاقِ مواردی که شخصیتی مذهبی در رمانهای اجتماعی حضور دارد، کانون تمرکز، رفتارهای منفی، گناهآلود و ریاکارانۀ اوست؛ از این رهگذر آثار مذکور غالبا از نوعی پیشداوری نسبت به مذهب رنج میبرد. به نظر میرسد، در پدیدآمدن چنین ذهنیتی تأثیر نوع نگاه غربی به دین ـ در مفهومِ کلیسایِ خردگریز و علمستیز قرونِ وسطاییـ که دین را در هیئتی منفور و تیره میدید، نمیتواند بیتأثیر باشد؛ نگارنده با مطالعۀ آثار داستاننویسان بزرگ نیمۀ نخست سدۀ حاضر، تیپهای مذهبی شاخص را انتخاب کرده و در قالب چهار تیپِ روحانی، مذهبی غیر روحانی، زنان مذهبی و تیپهای غیر مذهبی متظاهر به مذهب، به صورت تحلیلی بررسی کرده است. بررسی مولفههای شخصیتی تیپهای مذکور نشان داد که نگاه منفی به تیپهای مذهبی و تعمیم صفات تیپ مذهبی ریاکارِ گناهآلود به دیگر طیفهای مذهبی، تقریباً در همه داستانهای این دوره، با اندکی تفاوت در شدت و ضعف، یک امر شایع است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

غلبۀ تیپِ مذهبیِ‌ مزوّر، نمودی از فهم ناروا از دین در رمان اجتماعی (با تامّل در نمونه‌های برجسته)

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

full text

تحرک اجتماعی در رمان فارسی از 1300 تا 1350(مطالعه در چهار رمان نمونه)

اصطلاح تحرک اجتماعی( Social Mobility ) به جابه جایی افرادازپایگاهی اجتماعی به پایگاه اجتماعی دیگراطلاق میشود.این تحرک به دو شیوۀ عمودی و افقی اتفاق می افتد.پرسش اصلی این پژوهش بازتاب چگونگی تحرک طبقات اجتماعی در رمان فارسی در دوران مورد بحث است.روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی وبااستفاده ازمنابع کتابخانه ای و با در نظر گرفتن نمونه های موفق رمان های این دوره بوده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد از سالهای1...

full text

بازنمایی دین در رمان های مصطفی مستوری

این مقاله می‌کوشد شیوه واکنش و دریافت افراد دین‌دار را در رمان‌های مصطفی مستور توضیح دهد. برای پاسخ به این پرسش، سه رمان اصلی مستور با نام‌های «روی ماه خداوند را ببوس»، «استخوان خوک و دست‌های جذامی» و «من گنجشک نیستم» با روش «نظریه مبنایی» واکاوی شده است. یافته‌های به دست آمده از رمان‌ها نشان می‌دهند که افراد در مواجهه با تجربیاتی چون «مرگ» و «رنج بشری» خود را در برابر پرسش‌هایی از معنای زندگی ...

full text

کارکرد عقل در فهم دین

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title:

زبان و ادب فارسی

جلد ۶۸، شماره ۲۳۲، صفحات ۱۰۹-۱۳۱

Keywords

تیپ مذهبی واقع گرایی ریاکار رمان اجتماعی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com